Bản vẽ xây dựng là gì? Xây nhà ở có bắt buộc phải có bản vẽ xây dựng không?

Khi tiến hành xây dựng một ngôi nhà hay bất kỳ công trình kiến trúc nào, bản vẽ thiết kế xây dựng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nó không chỉ giúp hiện thực hóa các ý tưởng thiết kế mà còn đảm bảo rằng công trình được xây dựng đúng theo kế hoạch, tuân thủ quy định pháp luật và an toàn cho người sử dụng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về bản vẽ xây dựng là gì và liệu xây nhà ở có bắt buộc phải có bản vẽ này hay không.

1. Bản vẽ xây dựng là gì?

Bản vẽ xây dựng là tập hợp các tài liệu kỹ thuật được trình bày dưới dạng hình vẽ, biểu đồ, ký hiệu để mô tả chi tiết cấu trúc, hình dạng, kích thước, và các yếu tố kỹ thuật của một công trình. Bản vẽ này bao gồm các bản vẽ kiến trúc, kết cấu, điện, nước và các phần liên quan khác, nhằm hướng dẫn thợ xây dựng và nhà thầu thực hiện công việc theo đúng ý đồ thiết kế.

1.1. Các thành phần cơ bản của bản vẽ xây dựng

Bản vẽ xây dựng thường gồm các phần sau:

• Bản vẽ kiến trúc: Bao gồm mặt bằng, mặt cắt, mặt đứng của công trình, mô tả hình dáng, kích thước, không gian bên trong và bên ngoài của công trình.
• Bản vẽ kết cấu: Mô tả hệ thống kết cấu chịu lực của công trình như móng, cột, dầm, sàn... đảm bảo tính ổn định và an toàn cho công trình.
• Bản vẽ điện, nước: Bao gồm các hệ thống cấp điện, chiếu sáng, cấp thoát nước, điều hòa không khí, và các thiết bị kỹ thuật khác.
• Bản vẽ chi tiết: Mô tả chi tiết từng bộ phận của công trình như cửa, cầu thang, lan can, mái...

1.2. Mục đích của bản vẽ

Bản vẽ thiết kế có vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng, bao gồm:

• Hướng dẫn thi công: Cung cấp thông tin chi tiết cho thợ xây dựng, đảm bảo công trình được thực hiện đúng theo thiết kế.
• Đảm bảo tính pháp lý: Là tài liệu cần thiết trong hồ sơ xin phép xây dựng và là căn cứ để kiểm tra, giám sát quá trình thi công.
• Dự toán chi phí: Giúp chủ đầu tư ước lượng chính xác chi phí xây dựng, hạn chế rủi ro phát sinh chi phí ngoài dự kiến.

2. Xây nhà ở có bắt buộc phải có bản vẽ xây dựng không?

2.1. Quy định pháp luật về bản vẽ xây dựng

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, khi xây dựng nhà ở hoặc các công trình kiến trúc khác, việc có bản vẽ xây dựng là bắt buộc. Cụ thể, Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nêu rõ, chủ đầu tư phải lập hồ sơ thiết kế xây dựng và được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt trước khi khởi công.

Trong hồ sơ xin phép xây dựng, bản vẽ là một phần không thể thiếu. Hồ sơ này bao gồm các bản vẽ mặt bằng, mặt cắt, mặt đứng của công trình, cùng với các bản vẽ kết cấu và hệ thống kỹ thuật (điện, nước...). Nếu không có bản vẽ này, chủ đầu tư sẽ không được cấp phép xây dựng.

2.2. Các trường hợp bắt buộc phải có bản vẽ xây dựng

Theo quy định hiện hành, các trường hợp xây dựng nhà ở sau đây bắt buộc phải có bản vẽ xây dựng:

• Xây dựng nhà ở mới: Bất kể là nhà ở riêng lẻ hay nhà chung cư, biệt thự... 
• Cải tạo, sửa chữa nhà ở: Việc cải tạo, sửa chữa làm thay đổi kết cấu, công năng sử dụng hoặc diện mạo bên ngoài của công trình.
• Mở rộng diện tích xây dựng: Khi xây dựng thêm các tầng, mở rộng mặt bằng công trình.

2.3. Hậu quả của việc không có bản vẽ xây dựng

Nếu không có bản vẽ xây dựng khi xây nhà, chủ đầu tư sẽ đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý và kỹ thuật, bao gồm:

• Không được cấp phép xây dựng: Hồ sơ xin phép xây dựng sẽ không được chấp thuận, dẫn đến việc không thể khởi công.
• Rủi ro an toàn: Dễ dẫn đến sai sót trong thi công, gây ra rủi ro về an toàn, đặc biệt là đối với các công trình cao tầng hoặc có kết cấu phức tạp.
• Xử phạt hành chính: Nếu tiến hành xây dựng mà không có bản vẽ xây dựng và không có giấy phép xây dựng, chủ đầu tư có thể bị xử phạt hành chính và buộc phải tháo dỡ công trình.

>>> Tham khảo thêm:

• Tiêu chí lựa chọn đơn vị xây dựng uy tín chất lượng
• Ưu nhược điểm của bê tông áp khuôn và những lưu ý quan trọng
• Quy trình thi công bê tông áp khuôn gồm những bước nào?

Bản vẽ xây dựng không chỉ là công cụ kỹ thuật giúp hiện thực hóa ý tưởng thiết kế mà còn là yêu cầu pháp lý bắt buộc trong quá trình xây dựng nhà ở. Việc có bản vẽ này không chỉ giúp đảm bảo an toàn, chất lượng công trình mà còn giúp chủ đầu tư quản lý chi phí hiệu quả và tuân thủ các quy định của pháp luật. Hy vọng Terrazzo Atlantic đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của bản vẽ thiết kế trong xây dựng nhà ở và các công trình khác.